Η διαδικτυακή παρενόχληση είναι όταν κάποιος σκοπίμως – και συχνά επανειλημμένα – παρενοχλεί, προσβάλλει, κακομεταχειρίζεται ή γελοιοποιεί κάποιο άλλο άτομο στο διαδίκτυο. Η διαδικτυακή παρενόχληση θεωρείται έγκλημα εάν περιλαμβάνει απειλές βίας, εικόνες παιδικής κακοποίησης, υλικό ρητορικής μίσους. ο διαδικτυακός εκφοβισμός μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στο διαδίκτυο (μέσα κοινωνικής δικτύωσης, chat, messenger κ.α.)
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός γίνεται ακόμα πιο απειλητικός όταν αφορά παιδιά γιατί είναι πιο δύσκολο να ανιχνευτεί και να ελεγχθεί από τους γονείς. Επίσης, διαφέρει από τον φυσικό εκφοβισμό σε ορισμένα βασικά σημεία, όπως:
- Παρέμβαση 24 ώρες το εικοσιτετράωρο: ο διαδικτυακός εκφοβισμός δεν τελειώνει μετά το σχολείο ή την εργασία.
- Οι θύτες μπορούν να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο όλο το 24ωρο, η απειλή συνεχίζεται εξ αποστάσεως, όταν τα θύματα είναι στο σπίτι ή μακριά από το σχολικό περιβάλλον.
- Τα μηνύματα που αποστέλλονται ηλεκτρονικά είναι δύσκολο να ελεγχθούν – μόλις ανέβουν στο διαδίκτυο. Ως εκ τούτου, η εμβέλεια του cyberbullying είναι μεγαλύτερη από αυτή του offline εκφοβισμού.
- Οι θύτες νομίζουν ότι μπορούν να ενεργήσουν ανώνυμα: Η «ανωνυμία» των δραστών μπορεί να τρομάξει και να φέρει σε δύσκολη θέση ένα θύμα, καθώς δεν γνωρίζει ποιος ακριβώς το ενοχλεί.
- Η θυματοποίηση δεν γίνεται αντιληπτή άμεσα: Η αντίδραση του θύματος σε μια κακόβουλη δήλωση, μια ασεβή εικόνα κ.λπ., συνήθως δεν είναι ορατά στον διαδικτυακό θύτη. Με αυτόν τον τρόπο, οι δράστες συχνά δεν γνωρίζουν πλήρως την έκταση των ενεργειών τους και δεν αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις των πράξεων τους.
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΙΚΑ «ΣΗΜΑΔΙΑ»
Για πολλούς γονείς, ο διαδικτυακός εκφοβισμός είναι εντελώς άγνωστος ως βίωμα και κατά συνέπεια είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσουν τα «σημάδια» και να τον αντιμετωπίσουν. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες συμπεριφορές που να αποδεικνύουν ότι το παιδί έχει πέσει θύμα cyberbullying, υπάρχουν όμως πολλά μικρά «σημάδια» που πρέπει να μας βάλουν στη διαδικασία να υποψιαστούμε ότι κάτι συμβαίνει.
1] Είναι μυστικοπαθής με τις ηλεκτρονικές συσκευές του. Παρόλο που κανένα παιδί δεν θέλει οι γονείς να κοιτάζουν τα μηνύματά του, αν το παιδί σας γίνει ξαφνικά πιο «προστατευτικό» με τη συσκευή του, τότε αυτή η συμπεριφορά είναι ύποπτη. Να θυμάστε ότι η «προστατευτικότητα» δεν θα εκδηλωθεί κρύβοντας τη συσκευή αλλά συνήθως το παιδί αρχίζει να είναι μυστικοπαθής για το τι κάνει διαδικτυακά, εμφανίζεται αναστατωμένο μετά από ενασχόληση με την ηλεκτρονική του συσκευή ή σταματά απότομα οτιδήποτε κάνει στο διαδίκτυο μόλις μπαίνετε στο δωμάτιό του.
2] Ελέγχει συνεχώς τη συσκευή του. Το να δαπανά το παιδί πολλές ώρες διαδικτυακά ίσως είναι κάτι σύνηθες κυρίως στην εφηβική ηλικία. Αν όμως φαίνεται απρόθυμο να αποχωριστεί τη συσκευή του έστω και για λίγη ώρα, τότε αυτό θα πρέπει να σας προβληματίσει και ίσως θα ήταν καλό να ρωτήσετε το παιδί αν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα.
3] Έχει ακραίες διαθέσεις. Στην εφηβική ηλικία οι διακυμάνσεις στη διάθεση του παιδιού είναι κάτι σύνηθες. Αν όμως παρατηρήσετε να εκδηλώνει συχνά ακραίες διαθέσεις καλό θα ήταν να σκεφτείτε και το ενδεχόμενο ότι συμβαίνει κάτι άλλο και να αναζητήσετε ένα διακριτικό τρόπο για να το ρωτήσετε.
4] Δεν θέλει να πάει στο σχολείο. Μια παρατεταμένη άρνηση του παιδιού να πάει στο σχολείο είναι καμπανάκι συναγερμού. σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες το 40% των παιδιών που πέφτουν θύμα εκφοβισμού εκφράζουν την επιθυμία να σταματήσουν να πηγαίνουν σχολείο σε μια προσπάθεια να προστατευτούν από τους συμμαθητές-θύτες. σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα για να δικαιολογήσουν την απουσία τους επικαλούνται φανταστικές ασθένειες.
ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΑΝ ΠΕΣΕΙ ΘΥΜΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ
1] Να μην απαντήσει στα εκφοβιστικά μηνύματα. Συμβουλέψτε το να μην κάνει αντίποινα αλλά να συλλέξει αποδείξεις. Η λήψη φωτογραφιών ή στιγμιότυπων οθόνης είναι επίσης σημαντική στην περίπτωση που θελήσετε να καταγγείλετε το περιστατικό.
2] Να αποκλείσει/μπλοκάρει το συγκεκριμένο άτομο. Στις περισσότερες ιστοσελίδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορείτε να αλλάξετε τις ρυθμίσεις ασφαλείας και απορρήτου έτσι ώστε να μην μπορεί ο οποιοσδήποτε να επικοινωνήσει με το παιδί.
3] Να το αναφέρει. Η παρενόχληση στον κυβερνοχώρο πρέπει να αναφέρεται. είναι σημαντικό να έχετε μιλήσει με το παιδί για αυτό το ενδεχόμενο και να του έχετε εμπνεύσει εμπιστοσύνη έτσι ώστε αν κάτι τέτοιο συμβεί να έρθει και να σας το εμπιστευτεί χωρίς να φοβάται ή να ντρέπεται.
4] Θα πρέπει να ενημερωθεί τόσο το σχολείο του παιδιού όσο και η οικογένεια του παιδιού που εκφοβίζει (σε περίπτωση που το παιδί είναι γνωστό).
5] Σε περιπτώσεις διαδικτυακού εκφοβισμού απευθυνθείτε και στη Δίωξη ηλεκτρονικού Εγκλήματος ή στη Γραμμή καταγγελιών SAFeLine.gr του ελληνικού κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου.
Επίσης, για συμβουλές και ψυχολογική υποστήριξη μπορείτε να απευθυνθείτε στη Γραμμή Βοήθειας help-line.gr 2106007686 του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου.
Κλείνοντας να τονίσουμε ότι είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε όλοι και ειδικά οι γονείς, ότι μπορούμε αλλά και έχουμε τη δύναμη να δράσουμε και να διαμορφώσουμε ένα ασφαλές διαδίκτυο για εμάς και τα παιδιά μας.
ΣΧΕΤΙΚΑ & ΧΡΗΣΙΜΑ LINKS
- Διαβάστε στο Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων βασικά σημεία για ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο.
- Το άρθρο βασίστηκε σε ενημερωτικό υλικό από το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου.
- Επισκεφθείτε τη Γωνιά Μάθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Δείτε άρθρο για το Bullying στο blog Union Security.
Union Security Ασφαλώς δίπλα σας!
